Thursday, July 29, 2010

Misual Intawhkhawm @ Hmuifang - Hla-in

Rilrua riak ru veng veng hi puak chhuahpui ta ila tu’n min dem lem lo’ng chu maw. Ka ngaihtuahna vak kualin duhthusam ram a thleng a, a sawhkhawk chuan heti hian hla a rawn chawi chhuak ta si! Bawhzui tlak awmze nei a hrin chhuah phei chuan a va hlu dawn em!

Ruahvarpui bang theh’ thluk hian han ‘chheih’ chhuah tum phawt te’ng.

A khi Fangtlangpui a mawi an ti, (Mawi an ti e)
Fan ka nuam e ‘sual’ rual nen zingzin iangin (Chheih)
Hlim zai vawrin, zan tlai dawn lovin (Awi a dawn lovin, awi awi)

Khelkhawn’ zai lam pawh hian:

Zuangin tho r’u tlang tin tlang hranga leng zawngte,
Tawn zai kan rel Fangtlangpuian, Fangtlangpuian e;
Tawn zai kan rel Fangtlangpuian,
Tlangpui, tlangpui, Fangtlangpuian
Fangtlangpuian e.

‘Free verse’ an tih lam hawite hian ka awi chhuak thei angem?

Zochhumpui zing leh khuangruah sur
Kian zai rel la hnutiang hawi lovin,
Sakhmel tawn loh thaleng rualten
Tawn ni her na ngai kan ti,
Thanghluan Fangpui tlang dam diaian.
Theih zawng chang se kawlvalenchham
Kar dana leng lungduh zawng nen,
Kimte’n zan tlai reng dawn lovin,
Hlim ni chen zai rel ka nuam ngei e.
An rel thiam ngei ang lakthiam chhaktiangpa,
Thangvana leng leh thlir thui Zawlkhawpui valin;
Thlangtiang Sappui hneha hringkir pawh,
Ka huam nange hmarzawl pasaltha leh fuliafa lakthiama;
Chhimtlang miril zawng nen,
Anpai, mingo tui al liak chenin.
Thingdiman ka sawm dawn che’m ni Berhvate?
Huiva hramthiam nge Thuva nunnem zawk?
Rualtin runa biahthu hlanin,
Tak chang theia’n ka sam hei hi,
Fangpui tlang MI kei ka lungkham.

Tawngtial lam thleng hian hawh ta ila Pu Shelley-ten min dem lem lo’ng chu maw.

Hast’ly, Hast’ly comest thou,
Spirit of MI;
Wherefore hast thou left me now,
Many a day on thinking thee.

How shall ever one like me,
Win thee back again?
With friends whom I long to see,
On high greenish mountain.

Thursday, July 1, 2010

CHHIMKUNPA PHILOSOPHY

Written on 24th June 2007

Zopa kum chhiar a kum 4 lai liamta Christmas khan naupang rual hruaiin N.Delhi-ah kan hawi khawthawng ve teh tlat a, a vawt nuam khawp mai. Ka nau zaithiamte chu Mizo inkhawmnaah zai turin an sawm a, mahse kan chhangchhia atalangin kan tlai palh hlauh, min lo ko hman tawh si! Chutah Chhim Pa ve ngei, Delhi Mizo te zinga challang ve tak chuan “kan chhimkun ho chu…!” min ti a niawm e.

Delhi a chhim nu challang chuan min lo vui pui nasa mai a,a lawmawm khawp mai. Amaherawhchu, chhimkunpa hian dah chhuah hun chu a la nei ngei ang. Hmar Pa kuaikun tur nilovin Zoram kun chunga kal mek hi a kuai dak dawn a ni.

Chhim lam mi chuan, ‘hmanlai chuan chhimah thluak a awm a,hmarah sum a awm an ti thin’tih hi sawi a nuam ta hauh lo mai le!A chhan chu, tunah chuan, hmar lamah sum mai nilo,thluak pawh a awm tel daih tawh a ni.Hmar lama ‘thluak’ awm phei ta hi a pawi a nilo, apawi zawk chu Chhim Pain’thluak’ a hloh hi a ni zawk.

Mizo Pa ropui tak tak- Ex CM:Pu Laldenga(fam), Brig T.Sailo leh mi ropui tak tak tuna la dam awmchhunte pawh ‘tar’ ni tawhte hi ‘chhim lam mi an ni’ tih hi kan inhnemna kumhlun a nih mai a hlauhawm ta e.Hun hlui ropuina(past glory) hian hun thar a mite hi a ropuina a chhawm tir zel thei bawk silo.

Amaherawhchu, thang an lo thar chho zel a, Chhim Pa hian ‘kun’reng kan tum bik ta lo.’Chhim dak’ ti a min koh kan phut dawn lo nain, Oxford of the ‘East’ tia koh ngam nih kan tum ta.Thang kan lo thar a, ‘kan lo kal alawm hei’.India ram khawpui hrang hrang leh foreign thleng pawhin kan intirchhuak tan ta e.

Kan thalaiten thiamna tak tak Mizoram tan an rawn chaw lut dawn a,chhim lam atang hian Zoram damna a rawn thleng dawn a ni. Border trade hmang hian Akyab thleng Lawng lian kal thei turin buatsaih a ni ang a, lawngin man tlawmtein bungrua kan chaw lutin kan thawnchhuak chur chur tawh mai dawn a ni.

Man power lam pawh unskilled labour atanga executive post thleng luah thei turin kan thalaiten tan an la mek a ni. Kut hnathawktu, thing anchhedawng(tung), sawhthing leh aieng avanga mittui far thinte kha, an thawhchhuah phu ngeiin malsawmna an dawng tawh ang.

A hralhna lamah buaina awm tawh lovang a,market a that avangin Mizo mipui thatchhia niawma lang hial tawhte chuan an taimakzia an tilang tawh dawn a ni. Mizoram kawtchhuah kan sawn dawn a ni.

Media leh entertainment lam thlengin kan thang chho ta thur thur mai. Chhim Pa philosophy chu ‘kun hniam’ lam ni tawh lovin ‘dak chhuah’ lam a ni ta. Sum leh pai beisei lo, hloh huam a chhim lam hmasawnna atana penchhuak ngam ‘Baala hma a thingthi ngai lo’ zat zet an lo lang ta.TV lamah nise, Makedonia Zaipawl 1991 a zaipawl music video lo siam tawh(Mizoramah an hmasa ber mai em?) te tuallenna a ni bawk a, ZoSport(a theuneu lo..!), Quiz, Talkshow, Idol,Super model, Talent show.etc… nen ram kan la duai duai mai a, LEI REM KAN RAP TAN TA E….