Tuesday, November 6, 2012

THALAITEN TUTE NGE KAN NGAIHSAN ANG?


(Hei AIR Lunglei a, Youth Programme-a tihchhuah atana ka ziak leh sawi a ni a, a ngai ngaiin ka han dah mai a ni e)

Chibai ule. Kan thupui pawimawh tak ‘Thalaiten tute nge kan ngaihsan ang? tih hi mahni theuhah inzawt ta ila, a chhanna pawh a inang lo nuai ngei ang. Amaherawhchu, hmathlir fel tak siam a, ram leh hnam tana mi tangkai, chhungte tana chhenfakawm kan nihna tur kawngah erawh chuan kan inlungrualtlanna tur chu kan nei ngei ang. Kan nun dan a danglam zel rualin kan ngaihsan zawng pawh a danglam ve zel lo thei lo. Tunah a ni tawh lo ve ka tihna ni lovin, Sipai ngaihsan zual hun lai te, Driver ngaihsan em em hun lai te kan nei a, kan ngaihsante ang erawh chu kan ni vek thei lo. Kan ngaihsan chu mihring a ni emaw nun zia a ni emaw thui takin kan nun a hruai lo thei lo va, hmasawnna kawng pawh min zawhtirin min dal thei hle bawk a ni. Thalaite hi kan ngaihsan a inang lo thei hle awm e. Thenkhatin zaithiam an ngaihsan lain inkhelthiam ngaisang pawl an lo awm ang a, Politician ngaisang an awm laiin Evangelist ngaisang an awm ang. Khaw laia inla nalh taka leng thei, hausak hmel takte ngaisang an awm laiin Bible nena Biak In lam pan ngaisang an awm ang. Chutiang zelin thalaite zingah pawh kan ngaihsan hi a inang lo thei hle dawn a ni.

Tunlai khawvelah thalaite nun a chep a, harsatna hrang hrangin min tlakbuak tawh niin sawi thin mahse kawng tam takah thalaite kan vanneihzia erawh tui taka nileng sawi tham a ni ang. Khawvel letliama chengte khawsak phung pawh kan hmuin engkim kan hre pha a, Information Technology thiamna hmangin khawvel hi thingtlang khaw pakhat ang lekah kan chhuah chu a nih deuh ber tawh hi. Kan piputen Hringchar lam an hrut khan ‘Hei mi cheng an lo la awm ve zel a nih hi, kawng te pawh a la bel hun alawm!’ an ti duh chauh e an ti a, ram dangah hnam ropui tak tak an awm a ni tihte chu an ngaihtuah pha lo vai vai hle a ni. Eizawnna kawng lamah pawh Mingo ho, kan ngaihsan thin em em, Sappui ti hiala kan sawite pawh elpha-in, ‘anni’n an thiam chuan kan thiam ve theih loh nachhan tur a awm lo,’ tih rilru kan pu ta hial a nih hi. Khawvel dap deuh thawin eizawnna leh zirna hrang hrang avangin kan inzar pharh tawh a, Mizo thalai hming tha tak tak sawi tur an awm leh nawlh nawlh zel a ni. Amaherawhchu,  a bikin Mizorama cheng thalai tam takte hi dinhmun ngaihtuahawm takah kan ding lawi si a ni lawm ni? Kan thalaipuite hlawhtlinna hi a ropui, mahse a mi nawlpui tan eng  a nih si loh chuan lo lungmuanpui ve ngawt chi a ni lo vang.

Thalaite khawvel hi a thlakhlelhawmin a changkang zel a, chuti chung chuan engati nge heti taka thalai beidawng kan ngah? Engati nge thalai duhawm tak tak hman tlak loh an tam? Engati nge kan thalaite hun lo taka an thih fo mai le? Heng zawhnate hi mi tinin, chhungt inin, Tlawmngai Pawl zawng zawngin, Kohhran tin leh Sorkarin chhan theih a pawimawh ta a ni. Heng zawhnate hi kan chhan theih a, hnam ang a, tihtakzeta hma kan lak loh chuan hnam boralte kawng kan zawh ve thuai hi thil awm thei lo a ni hauh lo a nia. Chuvangin thalaite hi mahni awmhmuna lo lungmuang ve ngawt thei kan ni lo, hmathlir kan neih a ngai a, kan ngaihsan leh ngaihhlut zawng pawh kan siam thiam a hun ta. Ngaihsan tur dik lo kan ngaihsan avanga nun khaw lo ta hi tam tak an awm ngei ang. Chuvangin kan ram leh hnam, chhungkuain hma a sawn theih nan ‘Tute nge kan ngaihsan ang?’ tih hi kan ngaihtuah chian a ngai. Kan nun hruaitu ber chu kan ngaihsan zawng hi a ni. Kan ngaihsan leh ngaihhlutte chu nei thei turin kan inhuam thui a, mahni chhiat phah rawk khawp pawhin kan bei thin a ni. A chhe lam kawnga kan kal tawh vek chuan kir leh nachang kan hre tawh thin lo va, min khawih harh leh tur chuan beih tham fe a ni ta thin a ni. Chutia ngaihsan zawngten kan thinlung a hneh thin em avang leh kan nuna rorela a tha zawng pawha nasa taka min tiphur thei a nih avangin ‘Thalaiten tute nge kan ngaihsan ang?’ tih zawhna lianpui hi i han chhang dawn teh ang.