Tuesday, November 19, 2013



HLAWHTLING TURIN TAIMAKNA A PAWIMAWH BER
Hlawhtlinna kawnga pawimawh em em, chumi tel lova hlawhtlinna hlawh chhuah theih loh, taimakna chungchang kan zirho dawn a ni. Hlawhtlinna hi hlu a, a kalkawng erawh thlantui a ni. Eden huana bawhchhiatna avanga Pathian thu chhuak chu ‘leia i kir leh hma loh chuan i hmaia thlantui luang zawih zawihin chaw i ei tawh ang..’ tih a ni. Bawhchhiatna avanga Pathian faisa ram kan chan tak lohna khawvelah hian hlawhtlinna nei tur chuan taima taka hna thawh a ngai a, chu lo chu kawng dang a awm lo a ni. Awlsam taka hlawhtlin tumten hlawhchhamna an hlawh chhuak a, bumna nena beitute an mualpho thin a ni.
Thufingte 10:4-ah chuan ‘Kut dawngdah chuan retheihna a thlen thin a, mi taima kut erawh chuan hausakna a thlen thin’ tih kan hmu. Sum leh pai engzat nge kan neih a, engzata tam nge kan mamawh? Kan duh aia tlem zel kan neihna khawvelah hian neih belh zel duhnain kan ngaihtuahna a va luah hnem em! Hringnun hi a nuam reng lo va, nun khawchhuahna hi a awlsam lo a ni tih kan hria. Ni tin ngaihtuahna sengin hun kan hmang a, kan thiam ang angin hun kan hmang liam a, a tawpa kan rilru luahtu chu neih belh zel duhna a ni. Sum leh pai kan duhna hian thui takin min nawr a, kan mamawh ngei reng bawk a ni. In leh lo kan mamawh a, chhungkua inenkawlna kan mamawh a, midangte tanpuite pawh kan duh bawk thin. Kan nuna hlawhtlinna nei thei tura a kawng pawimawh ber chu taimakna hi a ni.

Taimakna chu eng nge ni ta le? Zawhna ho tak a ni thei e. Mahse mi tin mamawh pawimawh tak a ni tlat a niu. Taimakna chu kan duh kan neihna kawng a theihtawpa tan min laktirtu leh tawpsan mai lo va min nawr kal ngat ngattu hi a ni. Ngun takin inngaihtuah ila, ni tina kan hun hmanah hian kan theihna zawng zawng, za-a za kan pe thin em? Kan hunte fing leh fel takin kan hmang a ni kan ti thei em? Chutianga kan ti thei a nih chuan mi ropui danglam bik tak kan ni ang. A nih loh erawh chuan mi tam ber nunphung kan zawm tihna a ni. Mihring kan ni a, kan chau thei a, kan beidawng thei a, kan zuai thei bawk. Chuvangin, taimak hlutzia hi kan zavaia zirlai a ni kumkhua dawn a ni.
Mi tam takin kan thil chin thin pakhat chu – kum a lo tharin kumthar thutiam kan siam thin. Thil tha tak, kan tih ngei tur atana kan duh kan intiam a, a hlawhtlina zel erawh mimalah a inang lo khawp ang. Kan duh leh thutiam chu eng pawh ni se, insawizawi a ni emaw pawisa khawl a ni emaw kan duh tak kan tihhlawhtlin ngei atana tha kan tih a ni thin. Kumtharah kher lo pawh hetiang thutiam hi kan siam fo thin. Chuvangin, ngaihtuahna sengin mahni i han inteh teh ang. Mark inpe ta ila. Engtiang takin nge kan thutiam leh duhthusam kan bawhzuina kawngah kan thawh that? Full mark 10-ah engzat nge kan hmuh theih hlawm ang le? Kan thutiam tihlawhtling tura mahni leh mahni kan inthunun theih dan chu keimahni vekin kan hrechiang ang chu. Amaherawhchu, kan rilrua awm vek tura ka ngaih chu – hei ai hi chuan taimak lehzual a ngai a ni hi mawle, tih hi a ni.
Hausakna chungchang i ngaihtuah teh ang. Tupawh mai hian kan mamawh bak sum leh pai neih chu pawi kan ti lo vek ngei ang. A hlawhtlinna erawh kan beisei loh thin leh harsatna dang avangin kan hmu hlei thei lo fo. Chuvangin, kan hun leh tha awmze nei taka kan hman a ngai thin a ni. Kan awh em em, an dinhmuna din ve kan chak thin mi hausate hian an hausakna hi an takmakna rah chhuah a ni thin. Mahse, chutianga dinhmun awhawm takte chu vawilehkhata awlsam taka hausa ta thut an ni lo va, taima leh rinawm taka sum leh pai lo khawl tang tang leh taima taka hlawh chhuak thinte an ni fo. Kan tha leh zungte chu sum pai hlawh chhuah nana hmangin fing taka hmang leh khawl chunga taima taka kan thawh chuan kan dinhmun kan siam tha zual sauh thei a ni. A tum chu eng ang pawh ni se, miin a thiltum hlawh chhuah tum rana a thawh chuan hlawhtlin ni a her chhuak ngei ang. Mi tumruh chuan a duhthusam ram a thlen theihna turin a kalkawnga lung khawkrawk leh hling hmunte chu inpet ruh chungin a paltlang a, taimakna nen hlawhtlinna ram a thleng thin a ni.
Miin hlawhtlinna an chanin ‘ a vannei hle mai’ kan ti thin. Ngaihtuah chiang teh ang. Vannei tia kan sawi theih tur khan eng dinhmunah nge an lo din tawh thin kan ngaihtuah ngai em? Benjamin Disraeli chuan ‘taimakna hi vanneihna bulpui a ni’ a ti a, a pawmawm khawp mai. Vanneihna hi vanneihna lamtuala lamte lo chuan an chang ngai lo. Hei hian awlsam tak leh mak tak mai a sum leh pai neih thut lam a kawk lo va, chutiang chu khawvela mi tlemte chunga thleng thin a ni si a. Taimakna hmang erawh chuan mi zawng zawng hi vannei tia koh theih turin kan hlawhtling thei a ni.
Taimakna kan sawi laia rilrua awm reng tur erawh chu awmze nei leh ruahmanna tha tak neih a ni. Ruahmanna tha tak leh tum fel tak kan neih loh chuan kan taimakna chu taimakna awmze nei lovah a chang thei tlat lawi si. Silai kap miin target fuh chat chat thei turin taima taka a inzir a ngai a, zirlai pawhin a tum tihhlawhtling turin a zirlai subject hrang hrang taima taka a zir a ngai bawk a ni. Kan tum ber chiang chuang lo va kan tawngpawng khawsak ngawt mai chuan engmah lovah kan taimakna chu a chhuak mai dawn tihna a ni. A rah chhuak tur hmu ran chunga kan thawh loh chuan kan ar khaw thim dai mai mai thei a ni. Mi tam tak kut hna thawk lo va awm thei lo hiala mawia taima an awm. Chung mite chuan hlawhtlinna par lawh tur awm lo pawh nise hnathawh an atchilh ve hrim hrim thin. Thawh peih loh ai chuan a la tha viau tho a ni. Nu pakhat chuan lo a nei a, kumpui lingletin ni tin a lova feh turin a chhuak a, hah thikulin a thawk ve thin. Amaherawhchu, a lo atang khan chhungkaw tana hlawkpuina leh hnemhnanna tha tak a chhuak zo dawn lo a ni tih chu amah pawhin a hre reng, a lo chu a zim em a, tin khat hmun takngial pawh a tling lo a ni. Buh chu ching ve mahse thlai chi hrang hrang tlem te tein a ching duat a, hlawk takin thar dawn mahse hralh chhuah tham tak tak pawh a thar dawn lo tih a lang reng mai. Buh a seng ni phei chuan a thian pakhat nen fehin ni khat thil thu-ah seng zovin, an chil zo vek a, an rawn phur haw zo lehnghal vek thei a ni. Taimak thu-ah chuan a taima khawp mai. A lo zim te-ah chuan ni tin a thawk peih a, mahse a tha sen leh a thar chhuah chu khaikhin ngam loh hial khawpa inbuk tawk lo a ni. Chuvangin, ngaihtuahna leh hmathlir fel tak neih a, a hlawhtlin theihna tur thlir chunga taima tak leh awmze nei taka thawh hi a pawimawh em em a ni.

Lehkhabu ziaktu lar tak Jarod Kintz chuan ‘I hun awl a i tih thin azirin i hlimin i lungngai thei a ni’ a ti. YMA thupuiah hian ‘hun awl hman that’ tih a awm bawk. Hun awl kan tih hian kan ni tin hna kan thawh loh lai, hna dang leh tul dang khawih thei tura hun kan neih hi a ni. Hun awl hman thiam loh avangin mi tam tak nun a chhia a, thalai tam tak sual bawihah an tang mek a ni. Mi tam tak, a bikin thalaite hian kan hun awl kan hman thiam a tul tak meuh a ni. Mi tam tak chu thatchhiatna avangin hna thawh hun nei lo zawk hiala hun awl ngah kan awm thei awm e. Chu kan hun awl hman thiam loh avang chuan thatchhiatna salah kan tang a, chhungkua leh khawtlang, sorkar thlenga buaipui ngaiin kan awm a, hmasawnna leh hlawhtlinna kawng zawhte chu a hnai lo hle zawk thin a ni. Pa pakhat chuan a fapate thatchhiatzia sawiin ‘thih ngamin an thatchhia’ a ti a, nuihzatthlak tak chu a ni nain mi tam taka dik a ni tlat si. Hna pawimawh thawh ai chuan ei lo ngam thakte pawh a awm theih dawn a lo ni. Hun awl kan neihte thil tha danga kan hnawh khat a nih si loh chuan thil tha lovin kan hnawh khat a, engemaw ti mai maiin kan hmang liam mai thin. Thalai lam tan chuan he hun awl hi sual kawng zawhna hun remchang tak a ni thei a, ruihhlo avanga kan ram kan buai nasat tak em em nachhan pawh hi a bul chu hun awl hman that loh vang a ni. Ram danga kan thalai nula tlangval hnathawkte hian an hnathawh hun baka hun awl an neih chu hlawh an hmuh belh theih nan thahnemngai takin an thawh thin thu an sawi thin. Tin, hna dang emaw zirna atan emaw an hmang thin bawk. Hetianga taima taka an hun awl hmang tangkai thinte hi sualna kawngah pawh ngaihtuahawm lo tak takte an ni bawk thin. Miin taima taka hna thawka an hun an hman lai hi mi thatchhia chuan thatchhe takin a lo hmanpui ve tho va, an hlawhtlin ni pawh an nghah thlenpui ve tho zel a ni.
Infiamna lamah mawlh mai hian taimak leh teirei peih hi a pawimawh. Phur hluai chang chauhva infiam thinten hlawhtlinna an chang mawh khawp ang. Basketball thiam chung chuang, Michael Jordan chuan ‘Vawi tam tak ka hlawhchhamna hi ka hlawhtlinna a ni’ a ti mauh mai. Hlawhchham pawh hlawhchham phak lo hi a lo awm theih dawn khawp a lo ni. Infiammi hlawhtling ni tur chuan hlawhchhamna vawi tam hma chhawn a tul a, hlawhchhamnain a hneh theih loh khawpa nun paukhauh neih a ngai a ni. Footballer lar tak, tuna Real Madrid-a khel mek, a chak leh ball thiam avanga lar em em Christiano Ronaldo pawh hi a chakna thuruk chu a taimakna hi a ni. A thiante chawlh lai pawhin theihtawpin ball control dan tur leh khelh dan tha tur a zir ngar ngar peih a ni. Mizote zingah hian infiamnaa hlawhtling kan nei ve tan ta. Chung zingah chuan football khel mite hi an lar bik niin a hriat a. Tunah chuan India rama club lian tak takah Mizo tlangval khel kan hmu thahnem ta khawp mai, a lawmawm e. Amaherawhchu, an hlawhtlinna par mawi tak mai thlir ngawt lovin hlawhtling tura an zin kawng thui tak zawh hi kan hmuhpui thiam a, an taimakna kawng hi football khel thinte pawhin an entawn a ngai a ni. Hlawhtlinna hi mi taimate lawmman hmuh thin a ni.
Zirna chungchang hi ngaihtuah tel ta ila. Zirna kawng hrang hrang Arts, Science and technology, Commerce, vocational leh kawng hrang hrangte hian hlawhtlinna kawng a pawh em em vek mai. Mahse Phungpuinu-in Chhura hnena intlanna atana pek a tum hreipui khuai tu thei ang khan ‘tha erawh a ngai ve bawk’ a ni. Zirna peng hrang hrangah hian hlawhtlinna a awm a, chu chu mi taima leh tumruhte chanpual a ni. Tunlai khawvelah hian inelna a sang tawhin a vantlang mai tan chuan dinhmun tha leh hlawhtlinna a chan hleih theih tawh loh a ni. Mi hlawhtling, ram leh khawtlang tan pawha chhenfakawm ni tur chuan mi thiam leh vantlang chunglam nih a ngai a, hna hniam lam deuh thawk tur pawhin inelna a nasa hle tawh a ni. Mizoram hi India ram pum thlir pawhin lehkhathiam tamna ram kan ni kan ti a, kan ni ngei reng bawk a. Amaherawhchu, mi thiam tamna ram kan ni em? tih erawh chu zawhna chhan chakawm lo tak a ni thung. A nihna takah chuan ziak leh chhiar thiam kan tam a, mi thiam tak tak erawh an tam lo a ni tih hi thu dik tak a ni. Ram puma inelna sang Civil service exam hmachhawna tling nalh nalh hriat tur a vang ta hle mai pawh hian thiamna lama kan dinhmun a tarlang hle a ni. Hman lai hunah chuan a chak chakte an ding chang thin a, tunlaiah erawh taima leh teirei peihte an ding chang tawh zawk a ni.
Rom ram ropui tak pawh hi ni khat thil thua din a ni lo tiin an sawi thin a, chutiang bawkin hlawhtlinna pawh hi vawilehkhata neih mai theih a ni lo. A tir lama kan sawi ang khan hlawhtlinna hi a hlu a, a kalkawng erawh thlantui a ni. Chuvangin tumruh taka taimakna nen theihtawp kan chhuah phawt chuan eng kawngah pawh hian hlawhtlinna kan hmu thei a ni tih hriain rilru thar i pu theuh ang u

Ka lawm e.

4 comments:

  1. Good post. A tha lutuk. Lo taima ila chuan hlawhtlinna tam tak ka dawng ngei ang maw le.

    ReplyDelete
  2. Blog en kual lohna, keima blog thlengin a rei ta. Ka chhiar, avan tha em aw!

    ReplyDelete
  3. Ka chhiar chhuak dap e,ka taima sawt mai,,😂

    ReplyDelete