Wednesday, December 15, 2010

KRISMAS MIDANGTE NENA INREMNA

Hnah hlui an tila, hnah tharin a rawn thlak angin kum hlui a liam a kum thar a rawn inher chhuak leh thin. Kum hlui a her liam dawn laia thil thleng pawimawh em em mitinin kum tir atanga kan thlir thin chu Krismas hun hlimawm leh zalen tak hi a ni. Kristiante hun ropui nimahse Kristian lote pawhin hemi ni denchhen hian kawng engemaw talin hma an lo la ve thin bawk. Lal Isua misualte tlan tura a rawn pianna ni a nih ang takin Krismas hun duhawm tak lo thlen dawn hian Kristian-te chuan midangte tana kan tih theih ang ang tihve kan chak lehzual hun a ni bawk. He Krismas hlut em em nachhan chu Pathian leh mihringte inkara remna siam tura Lal Isua lo piang hi a ni.

Zawlnei Isaia lehkhabu 9:6-ah chuan “Kan tan naupang a lo pianga, fapa pekin kan awm ta a; rorelna chu a koki-ah a chuang ang a; a hmingah chuan Maka, Remruattua, Pathian Chaka, Chatuan pa, Remna Lal an ti dawn si a” tih kan hmu. Tunah chuan ‘Remna Lal’ tih lai hi thlurbingin KRISMAS MIDANGTE NENA INREMNA tih thupui kan ngaihtuah ho dawn a ni. Bible behchhanin sawi tul mahse Pathian thuril lam chhui chu keia tihrual ni pawhin ka hre lova, chuvangin Krismas hun hlimawm tak hi inremna nena kan hman a pawimawhna lam hrut zawk ila a tha awm e.

Remna Lal, Isua Krista lo pian ni anih avangin Kristiante tan chuan midangte nena inremna rilru pu chunga Krismas kan hman a tul hle a ni. Mihring ve mai, chak lohnain a phuar vel kan nih avangin kan mihringpuite lakah pawh kan tha famkim thei lova, thinlung taka hmangaih leh rem harsat tak tak pawh kan nei ngei ang. Thenkhat chuan kan rilru na takin an lo hliam tawh pawh a ni thei e, kan chhiatna turin theihtawp an lo chhuah thin pawh a ni ang, tin, bumna avangin kan neih hlu tak tak kan lo chan phah tawh pawh lo ni ta se, tumkhat na reng reng chu heti zawng hian i han ngaihtuah teh ang. Pathian fapa meuh pawh nimahse mahni thilsiamte dinhmuna zuk dina an khawsak anga zu khawsa ve tur chuan rilru siam a har khawp ang le. Chu mai piah lamah chuan a thilsiamte chuan an lo hmusitin an lo pawm duh lo ang a, an tiduhdahin an hek ang a, an phatsan ang a, a neih zawng zawng laksakin kros-ah hial an khengbet dawn a ni tih hrelawk sa phei chuan mihring anga rawn piang tur chuan thutlukna siam a har talh talh khawp ang. Mahse chu zawng zawng chu hmangaihna avanga tawrh huamin a rawn piang a, a tuara, kan tan tlanna a rawn thlen famkim miau si a. Amah ringtu ka ni titute tan chuan Lal Isua tawrhna tawmpui ve turin vawikhat na reng reng chu inremna kawng kan zawh ve hi kan tihtur a ni dawn lawm ni? Remna hi a hlu a, a man erawh pek a ngai thung. A man kan pek tur chu eng kawng pawh nise Lal Isuan a zawh loh reng a awm lo a ni tih erawh hre thung ila. ‘Mihring ve mai ka nih avangin chak lohnain min phuara ka thei lo a ni’ kan ti dawn a nih erawh chuan engvanga Kristian a inchhala, Lal Isua ka hmangaih a ni inti ve ngawt nge kan nih? tih hi kan chhut chian a ngai ngei ang.

Lal Isua entawnna rilru kan pu thei lo a nih pawhin kan mihringpuite ngei thil tawn atang hian kan inzir thei mahna. Inhmelmakna karah Krismas hun ropui hian inremna a thlen chungchang ka han sawi tel ang e. Khawvel Indopui 1-naa inkahhai chungchang hi a ngaihnawm teh asin. December ni 24, 1914 a ni a, Belgium a Ypres hmuna German sipaite chuan an silaite tuaihnum lam ngaihtuah lek lovin an ralven khurte chu an thiam ang angin an cheimawi a, chrismas tree te siamin an buai ve map map hle a ni. Chumi zawh chuan Indona aw rawl chhuah lovin Krismas hla ngei mai chu hlim takin an han sa ta thup thup mai a. An Krismas hla sa chu an piah lawka awm, an hmelma British sipaite chuan lo hriain, Krismas boruak chuan an sipai rilru khauh tak tak chu tui ang maiin a rawn tinem ta a. Sawi lawk pawh awm lo chuan German sipai ho zai chu Krismas hlain an chhawn ve ta nghal a. Zan danga silai leh bomb ri a khat thin hmun chu chumi zan chuan Krismas hla hlim taka sak riin a luah ta zawk a. Chung inhmelma tlat thinte chuan silai mu aiah Krismas chibai leh duhsakna hlanin an inau tawn a. Mahni ralven khur kalsanin an inpan tawn ta hlawm a ni. Grenade a invawm tawn thin kha duhsakna thil pek an neih ang angte an in hlan tawn a, ei tur, meizial, lukhum leh kawrkilh thelngin duhsak takin an neih ang zawng theuh an in pe hlawm a ni. Hetianga hun chhinchhiah tlak hmang tur hian ruahmanna engmah an nei lawk lova, inkahhai puan a ni hek lo. Mahse, Remna Lal lo piang chuan khawvel mak tihin remna a rawn thlen a ni zawk. Thupek zawm avanga nasa taka indote chuan thupek engmah awm lovin Krismas a nih vang zawkin hun tawite inremna hun an hmang hi khawvel history-ah chhinchhiah a ni reng tawh dawn a ni.

Belgium-ah chauh han hetiang hi thleng a ni lova, hmun dangah pawh thlengin, hmun thenkhatah phei chuan inkahhai hian kum thar thleng rawk a awh hial a ni. Hetiang hi kum danga a thlen tawh loh nan sipai hotu lam chuan thupek siamin sipai hote chu thlak danglam mahse Krismas hun lai hian hetiang deuha thil thleng hi sawi tur a awm zui zauh zauh a ni. Laipui hmanga kahna tur thupek awm mahse hmelma lamte an kah fuh lohna turin an awm lohna hmun an thlang ve ve a, hmun thenkhatah chuan football-te pawh an khel tlang hial a ni. He thil thleng hi eng dang vang a ni lo, Lal Isua hi Remna Lal a nih tlat vang a ni mai. A pianchamah hian mak takin amah zuitute chuan Remna rilru hi an pu thin a ni.

Kum 1915 khan German sipai hoten hetiang thil bawk hi an ti nawn leh a, chumi tum erawh chuan French sipai ho nen a ni ve thung a. Bernhardstein hmunah theihtawp chhuahin an indova, Krismas ni a lo thlen erawh chuan mak tak maiin an inhuatna zawng zawng theihnghilhin leiverh hlui atangin an inpawh tawna, cigarette leh zute an inpe tawn a, eitur an neih ang angte an ei tlang bawk a. Krismas zawh hnu thleng pawhin indo zui tange ti lovin an inthianthat phah hlauh hlawm a ni. Sipai rothap tak takte pawh Krismas boruak hian a chiah hnipa, indova inkap pawp pawp turte chuan remna chibai an inbuk ta zawk hi a mak a ni. He khawvela thil engemaw avanga hetiang thleng hi kan hre ngai lo, tu piancham emaw a nih vanga inremna awm phah kan hre ngai hek lo. Mahse Lei leh Van inrem tawh lo inrem lehna tura Lal Isua lo pian champha-ah erawh a thleng tlat si a ni. Keini aia ropthap leh rilru khauh awm zawk sipai indo laite chungah meuh pawh inremna a thlen theih chuan keini inchhung luma muang leia thute-ah hian a thleng thei ngei ang. Chumi thleng tur erawh chuan mitin kan pawimawh thung a ni.

I han ngaihtuah zui zel teh ang. Lal Isua piancham kan nghah mek lai hian khawiah nge remna thleng se kan tih? Eden huana inngeih taka lo leng za tawh thin, Pathianin a enkawltua min ruatna hmun ngei, he kan chhehvela chengte hnenah hian remna thu kan sawi thei dawn em? Environment tia an sawi mai thin, min hualveltu thing leh mau, nungchate hnenah hian remna thu kan thlen thei angem le? Thlasik boruak thiang nuam tak hi ramsa, sava leh nungchate tan pawh hun nuam leh hlimawm tak a ni ve thova, hlim taka chen ve hi an chanvo dik tak a ni. Chanchin tha Marka ziak 16:15-ah chuan”..Khawvel zawng zawngah kal ula, thil siam zawng zawng hnenah chuan chanchin tha hi hril rawh u” tih kan hmu a. Nungchate hi Pathianin duh taka a siamte an ni. Thlasik boruak nuam takah hian an duh zawng tlanin hlim takin hun an hmang a, an taksa tan pawh a thain an thau hun lai tak pawh a ni. Mahse hemi hun remchang hmang hian keini, a enkawltu tur zawkte hian kan tihlumin kan ti ralti em em a, an tan thihna chu kan tan hlimnaa kan lo hmang hi Siamtu Pathian hian engtin tak ngai ang maw? Rom 8:19 ah chuan ‘Thil siam zawng zawngte chuan beisei em emin, Pathian fate lo lanna chu an nghakhlel hle si’ tih ziak kan hmu bawk a. Pathian fa nia inngai, Kristian rama inchhal Mizo fate lo lan hun hi thil siamte hian an nghakhlel ve angem? Mahni theuh inzawt teh ang u. Ringlotu kan tihte chenna zawkah hian nungchate hian vehtu leh kaptu an nei lova, mipui zingah pawh ralmuang takin an khawsa thei si hi engvang nge ni ang? Anmahni tihnat
tum lotute hi nungchate hian an hria a, thlamuang takin an khawsa thei ani. Kan ramah ve thung hi chuan nungchate hi thlabar reng rengin an nun an hmang a, kan veha, kan kapa, thangah kan awk bawk a. Chuvang chuan a ni telin nungchate hian min tinsan zel chu a nih hi.

Mihringte, nungcha leh thing leh maute hian inzawmna nghet tak kan nei a, inrem taka kan khawsak tlan loh chuan kan zavai hian kan tuar tlang a, kan inmahmawh tawn em em a ni. Heng kan mamawh ngawih ngawih nungchate hnenah hian REMNA THU kan sawi thei em le? Science lam thiamna atang chuan inbuk tawk taka kan khawsak tlan loh chuan a tupawh mai hian kan tuar a ni tih kan hria. Kan ram sik leh sa lo danglam chak em em leh a kum tela khawlum lo zual zelte hi keimahni vang a ni tih kan hriat a hun tawh takzet a ni. Tul lovah ram kan tikang a, ngawpui kan thiat a, thing leh mau lo inthlah pun zelna atana tangkai em em nungchate kan nawma makin kan suat a, a sawhkhawk chu kan tuar zel zawng a nih hi. Sava leh ramsa hmuh tur an vang ta em em mai a, thang lo thar zelte hian kan ramah hian chawngzawng bak sava dang an hmuh loh hun hi thleng thuai dawn a ni. Chuvangin kan tu leh fate tana kan rochun tur, kan ram hi duat nachang hria ila, a chhiat a thata mawhphurtu ber chu keimahni hi kan ni tih i hre theuh teh ang u. Thilsiam zawng zawngte hnenah hian chanchin tha hrilin tun atang chuan remna thu thlentu nih i tum zel ang u hmiang.

Kumin Krismas-ah hian khawi hmunah nge Remna chanchin tha kan hril leh ang aw? Ram leh hnam kan vei a, kan sawi kan sawi bawk thin. Kan ramah hian mihausa leh rethei kar a zau tual tual a ni kan ti a, a dik thui viau ang. Amaherawhchu midang mitthlaa hmu chunga sawi kan nih chuan sawi a awlsam viau maithei a, mahni inhmu chungin mahni aia khawsak harsate nena kan inkar chungchang sawi ni ta ila kan la tawng huai zel angem? Anih loh leh chanhai, enkawltu nei lo leh lei rem rap thei tawh lote dinhmun hi kan ngaihtuah ngai em? Hlim taka Krismas hman tuma kan intuituah lai hian mittui nen chilputin min thlir asin. Tukhum kan chhawn mai a nih chuan hausa leh rethei inkar a zau tia phun nawi phun nawi ngam tur kan ni tawh lovang. Keimahni ngei pawh hi a kar tizautu kan ni thei asin. Chuti anih chuan chung chanhai zawkte nen chuan remna thu kan sawi thei angem le? Anmahni kan tanpuina hi REMNA thu kan sawina pawimawh tak a ni asin. Tawngkama sawi mai hi a tawk lo, thiltiha kan lantir ngei a tul a ni.

Mizote chu kan la vannei a, khawlaia riak mai mai leh kutdawh kual mai mai pawh kan la awm lo a ni kan ti thin. Mahse in leh lo leh enkawltu pawh nei lo mi tam tak hian anmahni hmangaihtu mi inpete belin an nun khawchhuah vena tur an bei ve tawk tawk asin. Hmun hrang hrangah chanhaite enkawlna tur a ding ta thliah thluah a, a dintute lah mihausa an ni chuang si lo. An dinhmun hrechianga anmahni khawngaihtute zarah an la khawsa ve hram hram zel a ni. Anni ho bakah hian, mahniin emaw chhungkuain emaw a khawsa ve hram hram, Pa emaw nu emaw nei tawh lo, zanriah thlak tur takngial pawh lungngaia indawm kun an tam a nia. Kan khaw hawi tizau ila, kan hriata kan hmuh duh phawt chuan kan hmuh phakah hian an awm reng a ni. Hengte tan hian engnge kan tih ve tak ang le?

Nang leh kei chu mahni inchhung lumah thawmhnaw thar nen mahni intuituahin hlim taka Krismas hman tumin hmalam hun kan duang a ni mai thei. Mahse Lal Isua VIP te hi kan theihnghilh palh hlauh dah a nge. Mathaia 25:45 ah khan ‘..Heng mi te berte zinga mi pakhat chunga in tih loh chu ka chunga ti lo in ni’ tiin Lal Isuan a sawi miau mai si a, engtin nge kan dawnsawn ve tak ang le? Johana 12:8 ah khan Mi retheite chu kumkhuain in hnena awm an ni alawm’ tih kan hmu a, kan hnena awm rengte tanpuina hna pawh chu kan thawh tur a ni ngei ang. Nang leh keiin kan thawh si loh chuan tunge thawk ta ang le? Hun remchang leh a tihdan tur ka hre lo alawm kan ti a ni maithei, mahse kan hawizau deuhva tanpui tur tawngtaina nena kan zawng a nih phawt chuan Pathian duh zawng a nih avangin kan hmu em em ang. Chu mai bakah tunah chuan mi inpe leh tlawmngai tak takten midangte kan tanpui theihna tur kawng siam an rawn uar chho ta telh telh a, Programme eng engemaw an siam loh leh hmun remchangah Bawm hungin chanhai zawkte tanpui turin an tha leh zung sen hnial lovin hma an rawn la ta zel a nih hi. Kan duh a nih phawt chuan Lal Isua duhzawng ti a, chanhai zawkte hnena Remna thil pek kan hlan thei a, chumi ti tur chuan tun tum na na na chu i inbuatsaih ang u hmiang.

3 comments:

  1. Avan ngaihnawmin chhiar avan manhla vele.

    ReplyDelete
  2. HV, thanks! A sei deuh hlek a, 13mins talk tur a ni bawk sia, chhiar chhuak tur chuan dawhtheih a ngai deuh mai thei :P

    ReplyDelete
  3. A ngaihnawm hle mai...

    ReplyDelete