Sawrkar
lamin Mim Kut hman an tum avanga logo insiamsiakah vaimim tar lan a nih avangin
inhnialna a chhuak ta deuh hluai a. Mim vang nge vaimim vang zawka Mim Kut hi
lo awm tihah kan buai tlang hlawm a nih hmel e. Theih ang tawka ka chhuina hi
ka han tar lang ang a, thu tlukna chu a chhiartute siam tur ni mai teh se. Mim
Kut lo chhuah danah Tlingi leh Ngama nge Chawngvungi leh Sawngkhara tih pawh
sawi lang lo mai teh ang.
Mim Kut
hmanga mitthite kan tin hun hi a rei tawh hle ang. Lentlang kan kai hma daih
Seipui khuaa pi leh pute an awmlai kum 1500 vel daiha hman tawh niin a lang.
Mitthi tin/thlah hi Kawlho pawhin an lo ti thin ngei a ni tih a hriat a. Kawl
phaia kan chen laia kan hman tan daih tawh chu a ni ngei ang. Chu lam chu thu
dang ni ta se, vaimim leh mim inkar hi chin fel a ngai viau mai dawn a ni. Mi
thenkhatin vaimim kan hriatna hi chu vai len hnuah chauh ni anga an sawi erawh
rin thu mai niin a lang. Thu chiang zawk erawh Lentlang thlen hma khan buh chang
an ching lo va, buhtun leh vaimim an ching zawk a, tun thleng pawhin Lentlang
leh Thantlang bawrah khian chaw atan vaimim an la ring reng a ni. Tin, vaimim
tiha ‘vai’ hi Kawrvaiho sawina ni lovin favai kan tiha ‘vai’ zawk hi a ni ngei
bawk ang.
Mim Kut lo
intan danah vaimim (maize) seng zawha hman thin a nih thu leh mim (Job’s tears)
a rawn rah chhoh lai a nih avanga Mim Kut hming pu ta a nih thu hi lehkhabu
hrang hrang atangin i zir chiang dawn teh ang.
A: Vaimim (maize) seng zawhah hman thin
a nih avanga Mim Kut hming pu ta nia sawite:
1. B.
Lalthangliana (Mizo Chanchin p379)
2. C. Lalaudinga (Mizo History p121)
3. RK Ngurchhawna, etc (Zotawng Dictionary p300)
4. Remkunga (Mizo Tawng Dictionary p338)
5. Hualngo Literature and Cultural Association
(Zofate Chanchin p185)
6. Pastor Challiana (Pi Pu Nun)
7. Lalzuia Colney (High School Vernacular (Mizo) Zirpuitu)
B: Mim (Job’s tear) rah hun (tawlh hun)
a nih avanga Mim Kut hming pu ta nia sawite:
1. K. Zawla
(Mizo Pi Pute leh An Thlahte Chanchin p122)
2. James Dokhuma (Tawng Un Hrilhfiahna Then 3-na p65)
3. C. Lalbiaknema (Kan Chenna Mizoram p41)
4. Zatluanga (Mizo Chanchin Bu-1)
Vaimim seng
zawhah hman thin a nih avangin Mim Kut tih a ni tih lam tantute tanna hi a dik
hle rualin, seng zawh tawh vaimim vang ni lovin rawn rah chhuak tan tawh ngei
‘mim’ hming chawia Mim Kut tih hi a dik zawk ang ti an awm a. Mim rah a chang
tawha sawina erawh a dik chiah lovin a lang. Mizoramah chuan October chawhnu lam emaw November thlaah emaw
mim hi a chara an seng chauh thin. Sap
tawnga thuziak lamah J. Shakespear hian vaimim chhang (Maize cake) an ei thu a
sawi laiin mim chhang (Job’s tear cake) an ei thu pawh a sawi bawk.
Heta tanga
lang chiang ta chu vaimim a ni emaw mim a ni emaw a hming put chhan tak hi sawi
dan chI hnih a awm tih hi a ni a. Mim Kut hman tan hun hi a rei tawh em avangin
rin thu mai lo chuan a hming put chhan hi sawi chian theih a ni lo. Vaimim leh
mim hi Mim Kut hming put chhan atan chuan kan pawm ve ve a ngai niin a lang.
No comments:
Post a Comment